daag

Algemein Gesjreve Limburgs

Tösjewerpsel

daag (Nederlands: goedendag)

• Mofers: daa~g

Zelfsjtendig naamwaord

daag m (Nederlands: dag, daglicht)

• Mofers: daa~g (daa\g, dae\gske)

Verbuging

daag, daegske

Mofers

Zelfstenjig naamwaord

Lemma

daag m /dá:x/

1. al tösse zónsopkóms en zónsóngergank
2. d'n tied det 'n hemellichaam ómmen as drejtj; veur ós is det 24 oer

Aafbraeking

• daag

Aafleijinge

• -dig, aanderdaag, achdaags, aldaag, aldaags, daacheliks, daags, daagstrop, dage, deesdaag, dizdaag, dizdaags, driedaags, eindaags, euverdaag, gojendaag, ieërdaags, neugedaags, sangerendaags, staags, tieëndaags, twieëdaags, zèsdaags, zevedaags, vandaag, veerdaags, viefdaags
• daagbook, daagblaad, daagdroum, daaggeldj, daaghuur, daagindeiling, daagkoekkoeksbloom, daagleech, daagleelje, daagloean, daagrandj, daagreis, daagsjiech, daaguur, daagwerk, dagestied, dageswerk
• aadjaorsdaag, baejdaag, bezeukdaag, boessedaag, boumpaotdaag, deerdaag, fieësdaag, gebaorsdaag, gebaortedaag, hèlgendaag, hoeagtiedsdaag, hónjsdaag, landjsdaag, Kersdaag, kruutsdaag, kwattertemperdaag, melaevesdaag, moderdaag, nuujjaorsdaag, Paosdaag, rösdaag, trouwdaag, vaderdaag, valentijnsdaag, vastelaovesdaag, vernaamsdaag, vreujaorsdaag, vriejendaag, waekdaag, wintjerdaag, wirkdaag, zelaevesdaag, zomerdaag

Antoniem

• nach

Verwantje wäörd

• deesdig, dónderdig, goonsdig, maondig, middig, verjäördig, vriedig, zaoterdig, zónjig

Zagswies

• d'n ajen daag: d'n tied vanne ajerdóm
• d'n daag: per daag

  Toe krege v'r nag d'n daag vief gölje betaaldj.

• daag aan e stök: hieël get daag achterein
• daag in daag oet: d'n einen daag nao d'n angere

  Doe kóns daag in daag oet buize, meh dae zeup haoltj tich nag waal bie!

• daag op daag: ederen daag weer
• daags achterein > daags nao-ein: zowaal de verneumdjen daag zelf es daagstrop

  Alderhèlgen en Alderzieële waere daags achterein gevierd.

• de ganse goddeliken daag: de gansen daag lang
• de gaodsganseliken daag: de gansen daag lang
• die anger daag: aanstaons, achterein, deesdaag (Nederlandjs: binnenkort)
• d'n daag óm kriege: door 'ne misseliken daag haer kómme
• d'n daag verkieërd op 't leech höbbe staon: sónger noeadzaak euverdaag slaopen en snachs wakker zeen
• Diznaovendj is 't d'n aovendj en morgen is 't d'n daag det me ... bestaeke maag: Diznaovendj (oppen aovendj veure verjäördig) en morge maags te ... kedo's gaeve. (Me maag kedo's oppe veuraovendj van 'ne verjäördig gaeve.)
• e gaat innen daag slaope: 'n hieël deil vannen daag in zie bèd blieve ligke
• e gezich höbbe wie zeve daag raenge:
  1. 'n hieël kwaod gestump gezich höbbe, e gezich höbbe det slech nuuts aanguuef
  2. e treurig gezich höbbe, e gezich mit e gesjèldj steksken höbbe
• ein dees daag of ein dezer daag ("ei\n" en "daa\g" mit stoeattoean): 'nen daag aangaons
• es Paosen en Pingsten op einen daag valle: noeatj, mit sint-jöttemis
• gènnen daag mieë: noeatj mieë (gezag van get det me neet gaer duit)

  Ich móch lieje det ich kós touvere; dan kaokdje ich gènnen daag mieë.

• ieëwig en drie daag doere: versjrikkelik lang doere
• Köllen en Aoke zeen neet op einen daag geboe(w)dj: 'n Ómvangriek werk kan me neet in eine gank aafmake.
• later oppen daag:
  1. op e later tiedspuntj oppe zelvendjen daag
  2. op e later tiedspuntj vandaag
• midden oppen daag: inne naomiddig

  Wie midden oppen daag de siraen góng, wóste v'r det örges brandj waas.

• Mit Driekeuninge zeen de daag 'nen hanesjrej gelingk: Mit Driekeuninge kan me d'n aafstandj woreuver m'n 'nen haan kan huuere krejje mieër in 't leech loupen in vergelieking mitte Kersmis.
• Morgen is 't (weer) vreug daag: Ich mót morge vreuger wakker waere; wuuert gebroek es óntligk in e gezelsjap veur aafsjied te numme.
• op klaorleechten daag: in 't vol daagleech (meis in negatief of aafkeurendj gebroek)
• sins jaor en daag: al hieël lang
• emes d'n tied vannen daag zègke: emes de gojendaag (gojemorge, gojemiddig, gojenaovendj, gojenach) zègke (vergeliek: dagestied; Nederlandjs: iemand begroeten)

  Van sjalezie zaet dae mich gèn èns mieë d'n tied vannen daag.

• veur daag en daw: hieël vreug inne morge
• vieërtieën daag die anger waek in stinke: sjrikkelik stinke, ónverdraagbaar stinke

Vermeljing

• Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 94-95.

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	daag		daag
	IPA	/dá:x/	/dá:ɣ/	/dà:x/	/dà:ɣ/
dim.	sjrif	daegske	daegsken	daegskes
	IPA	/dɛ̀:çskʲe/	/dɛ̀:çskʲen/	/dɛ̀:çskʲes/	/dɛ̀:çskʲez/
dat.	sjrif	daag		daag
	IPA	/dà:x/	/dà:ɣ/	/dà:x/	/dà:ɣ/

In anger spraoke

[1]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: daag

Arabisch: يوم(ar:) m Baskisch: egun(eu:) Bengaals: দিন(bn:) Estisch: päev(et:) Faeruuers: dagur(fo:) m Fins: päivä(fi:) Frans: jour m Grieks (klassiek): ἡμέρα v Grieks (nuuj): ημέρα(el:) v Hindi: दिन(hi:) m Ieslandjs: dagur(is:) m Ingels: day(en:)

Japans: 日(ja:) Koreaans: 날(ko:) Luuksembörgs: Dag m Nederlandjs: dag(nl:) g Oekraïens: день(uk:) m Pruus: Tag(de:) m Russisch: день(ru:) m Sjinees: 日(zh:) Slowaaks: deň(sk:) m Spaans: día m Tadzjieks: рӯз(tg:) Zweeds: dag g

Tössewirpsel

Lemma

daag! /dá:x/

1. wuuert gebroek veur eine te salleweren of veur aafsjied te numme

Aafbraeking

• daag

Verwantje wäörd

• gojendaag

Vermeljing

• Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 94.

In anger spraoke

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: daag
• Nederlandjs: dag^(nl:), goedendag

Wirkwaord

Neet-lemma

daag /dà:x/

1. (neet-lemma) inkelveljigen derdje-persoeansvorm (det) innen hujigen tied van dage
2. (neet-lemma) inkelveljige gebi-jjendje wies van dage
3. (neet-lemma) mieëveljige gebi-jjendje wies van dage

Aafbraeking

• daag

Variaasje

• [3] daagtj

Zelfstenjig naamwaord

Neet-lemma

daag /dà:x/

1. (neet-lemma) mieëvaadsvorm van daag
2. (neet-lemma) vorm innen datief van daag

Aafbraeking

• daag