koel

Algemein Gesjreve Limburgs

Zelfsjtendig naamwaord

koel ó of v (Nederlands: kolenmijn, kuil, groeve, mijn)

• Mofers: koe\l (v; koe~le, kuu\lke)

Sinneniem

• (gaat) kótsj
• (mien) berg

Verbuging

koele, kuulke

'n koel [1]

Mofers

Zelfstenjig naamwaord

Lemma

koel v /kù:l/

1. 'n oethäöling inne gróndj, dao wo de gróndj deper is, veural e gegrave gaat
2. 'n plaats wo m'n ane oppervlaakdje gróndjstóffe wintj, veural van boewstein
3. 'n mien wo me kaolen oete gróndj haoltj
4. (euverdrechtelik) (ajerwèts) e klei dörp det hieël aafgelaenge ligk

Aafbraeking

• koel

Net get anges gesjreve

• koeal

Synoniem

• [2] kaolemien

Aafleijinge

• inkoele, koele
• koelbótram, koelman, koelpungel, koelvoor
• aerpelekoel, Bakoel, Binnekoel, Boekoel, leimkoel, mergelkoel, mèskoel, steinkoel, Voel Koele, Woufkoel, zandjkoel, zavelkoel

Verwantje wäörd

• gaat, koet
• koempel

Zagswies

• inne koel wirke: inne kaolemien wirke
• oppe koel

  Wiets se-n oppe koel kós kómmen, höbs se die kans verpas.

Vermeljing

• Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 199.

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	koel		koele	koelen
	IPA	/kù:l/		/kú:lə/	/kú:lən/
dim.	sjrif	kuulke	kuulken	kuulkes
	IPA	/kʉ̜̀:l̥kə/	/kʉ̜̀:l̥kən/	/kʉ̜̀:l̥kəs/	/kʉ̜̀:l̥kəz/

In anger spraoke

[1]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: koel en kótsj

Frans: creux m, fossé m Ingels: pit, hole(en:) Japans: 凹(ja:) Nederlandjs: kuil g, groeve g

Pools: dołek(pl:) m Pruus: Kuhle v, Grube v Sjinees: 坎(zh:), 坑(zh:) Spaans: hoyo m, hueco m

[2]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: koel

Frans: carrière v Ingels: quarry Nederlandjs: groeve g

Pruus: Steinbruch m Spaans: cantera v Zweeds: stensbrott ó

[3]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: koel en berg

Frans: charbonnage m Ingels: coal mine Nederlandjs: steenkolenmijn g, steenkoolmijn g, kolenmijn g

Pruus: Kohlebergwerk ó Zweeds: kolgruva g

Wirkwaord

Neet-lemma

koel ... in /kù:l/

1. (neet-lemma) inkelveljigen ieëste-persoeansvorm (ich) innen hujigen tied van inkoele (in houfzats)
2. (neet-lemma) inkelveljige gebi-jjendje wies van inkoele

Aafbraeking

• koel

Variaasje

• [1] (in naevezats) inkoel