Mofers bewirk

Veurveugsel bewirk

Lemma bewirk

be- /bə/

  1. maak van 'n óneuvergenkelik wirkwaord 'n euvergenkelik wirkwaord mit e liejendj veurwerp of e reflexief wirkwaord
    dinke > bedinke
    doon > bedoon
    hange > behange
    kieke > bekieke
    lege > belege
    loupe > beloupe
    raekene > beraekene
    rieje > berieje
    sjiete > besjiete
    sloete > besloete
    spraeke > bespraeke
    wieze > bewieze
    wirke > bewirke
    zeile > bezeile
    zeivere > bezeivere
    zoepe > bezoepe
  2. verangert bie 'n euvergenkelik wirkwaord 't liejendj veurwerp, wobie 'n veurzitselveurwerp 't liejendj veurwerp wuuert en angesóm
    boewe > beboewe (hoezer boewen op 't landj > 't landj beboewe mit hoezer)
    vraoge > bevraoge (get vraogen aan emes > emes bevraogen euver get)
  3. maak van 'n euvergenkelik wirkwaord e wirkwaord wobie eine persoean of mieë luuj get óngergaon det veroearzaak wuuert door 't óngerwerp
    dene > bedene
    kieëre > bekieëre
    neume > beneume
    staeke > bestaeke
    staele > bestaele
    trèkke > betrèkke
    zeuke > bezeuke
  4. guuef bie wirkwäörd 'n toestandjsverangering aan
    gaeve > begaeve
    haole > behaole (?)
    kómme > bekómme
    ligke > beligke
    sjummele > besjummele
    slaon > beslaon
    valle > bevalle
    vange > bevange
    vreze > bevreze
  5. maak van e zelfstenjig of bieveugelik naamwaord 'n euvergenkelik wirkwaord (döks mit 't inveugsel -ig)
    heks > behekse
    hert > behertige
    hieër > behieëre
    köste > beköstige
    middel > bemiddele
    naodrök > benaodrökke
    nöt > benötte
    nuuj > benuje
    sjaaj > besjadige (euver 't Nederlandjs)
    sjerm > besjerme
    sjöljig > besjöljige
    voel > bevoele
    volk > bevölke (mit umlaut)
    vrie > bevrieje
  6. maak van e zelfstenjig of bieveugelik naamwaord e bieveugelik naamwaord det de vorm haet van e voltoeadj deilwaord, terwiel 't corresponderendj wirkwaord gaar neet besteit
    rós > berós
    vrundj > bevrundj
  7. (ónproduktief) vörmp e biewaord en veurzitsel van richting en plaats
    *aove < euver > baove
    in > binne
    oet > boete
    ziej > bezieje
  8. óndudelike beteikenisse bie ergatieve en óneuvergenkelike wirkwäörd
    huuere > behuuere
    staon > bestaon
    vinje > bevinje
  9. verzwaking van bie
    bie God > begod
  10. sónger dudelike kattegorische beteikenisse
    ginne > beginne
    haje > behaje
    betale
    trachte > betrachte
    zeen > bezeen
Raod

In raar vel krieg 't gróndjwaord 'nen umlaut; meis is det aevel neet zoea.

In 't Mofers kump dit veurveugsel bie väöl wirkwäörd neet veur wo det in 't Nederlandjs waal is: mujje "bemoeien", loeane "belonen", straove "bestraffen", danke "bedanken", dèkke "bedekken" enzowiejer. Allewiel kómme de vörm op be- ouch veur.

Aafbraeking
  • be
Verwantje wäörd