hel

Algemein Gesjreve Limburgs

Bieveuglik naamwaord

hel (Nederlands: hard, hevig, luid, snel)

• Mofers: he~l (he\lder, he\lste)

Sinneniem

• (van geluud) loed

Verbuging

helle m, hel v/p, helder, helste

Mofers

Bieveugelik naamwaord

Lemma

hel /hǽl/

1. 'n krach van boetenaaf ónverzittelik waerstäöndj (neet zaach of weik)
2. väöl klank of lewej makendj

   Wie de wagen oete boch vloog huuerdjes se-n 'nen helle knal-e.

3. geiselik taenge väöl bestenjig

   Det is 'nen helle kaerel; dao steit nag ummer rechop nao alles det t'r mitgemaak haet.

4. mit väöl vaart, hieël erg flot

   Die vore väöls te hel door 't dörp op wie die det óngelök hawwe.

5. kalkriek (gezag van water)

   In Mofert kump hel water oete kraan.

6. (synoniem) anger waord veur lestig
7. (synoniem) anger waord veur strik

   Det waas 'n hel oordeil.

8. (synoniem) anger waord veur pienlik

   Det is hel; det verwins se geine.

Aafbraeking

• hel

Net get anges gesjreve

• heel, heil, hèl

Aafleijinge

• helheid, verhelle
• helgekaok
• bigkelhel, knaokehel, knoerhel, loejhel, steinhel

Antonieme

• [1] weik, zaach
• [2] zaach
• [3] zwaak
• [4] weik

Zagswies

• 'nen helle waeg: 'ne waeg dae beklinkerd of g'asfalteerd is; 't taengeneuvergestèldje van 'ne zandjwaeg
• zoea hel wie 'ne bigkel: hieël hel (kwa sterkdje, neet kwa klank)
• zoea hel wie 'nen din: hieël hel (kwa sterkdje, neet kwa klank)
• zoea hel wie 'ne klaw: hieël hel (kwa sterkdje, neet kwa klank)

Vermeljing

• Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 154-155.

Verbuging

		inkelvaad						mieëvaad		predikatief
		mannelik		vrouwelik		ónziejig				geslechtelik		ónziejig
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison
positief	sjrif	helle	hellen	hel		hel		hel		hel		helt
	IPA	/hæ̀le/	/hæ̀len/	/hæ̀l/		/hǽl/		/hæ̀l/		/hǽl/		/hǽl̥t/	/hǽld/
kómparatief	sjrif	heldere	helderen	helder		helder		helder		helder		heldert
	IPA	/hæ̀ldərə/	/hæ̀ldərən/	/hæ̀ldər/		/hæ̀ldər/		/hæ̀ldər/		/hæ̀ldər/		/hæ̀ldər̥t/	/hæ̀ldərd/
superlatief	sjrif	helste	helsten	helste		helste		helste		helste		helste
	IPA	/hæ̀l̥ste/	/hæ̀l̥sten/	/hæ̀l̥ste/		/hæ̀l̥ste/		/hæ̀l̥ste/		/hæ̀l̥ste/		/hæ̀l̥ste/
partitief	sjrif											hels
	IPA											/hæ̀l̥s/	/hæ̀lz/

		inkelvaad	mieëvaad
flexieadverbiaal (positief)	sjrif	(wie) hels (toe)	(wie) heltj (geer)
	IPA	/wì: hǽl̥s tú:/	/wì: hǽʎ̥c ʝ̊é:r/
flexieadverbiaal (kómparatief)	sjrif	(wie) helders (toe)	(wie) heldertj (geer)
	IPA	/wì: hæ̀ldər̥s tú:/	/wì: hæ̀ldər̥c ʝ̊é:r/

In anger spraoke

[1]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: hel

Aadingels: stearc(ang:) Assamees: টান(as:) Frans: dur, fort Ieslandjs: harður(is:) Ingels: hard(en:) Koreaans: 되다(ko:)

Nederlandjs: hard(nl:) Pruus: hart Sjinees: 堅(zh:) Spaans: duro Tagalog: malakas(tl:), matigas(tl:) Zweeds: hård

[2]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: loed en hel

Frans: haut, fort(fr:) Ieslandjs: hávær Ingels: loud(en:) Nederlandjs: luid, hard(nl:) Portegees: alto(pt:)

Pruus: laut Sjinees: 呟(zh:) Spaans: fuerte Zweeds: hög

[3]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: hel
• Frans: dur, sévère
• Ingels: hard^(en:)
• Nederlandjs: hard^(nl:)
• Viëtnamees: ráo riết^(vi:)

Biewaord

Lemma

hel /hǽl/

1. mit groeate vaart

   Mitte Aezelemert höb ich gezeen det dae Jan tonna bès hel kan renne.

2. zoeawie 't zów mótte, zoeawie 't zich gehuuert

   Doe teikens nanneet hel; det zeen nieks es kridzele.

3. mit klank det 't dudelik te huueren is

   Doe mós det waal hel veurlaeze; anges huuere de luuj dich neet.

4. (neet-lemma) op 'n [↑] meneer

Aafbraeking

• hel

Zagswies

• Haol vater klinken 't hels: Luuj sónger verstandj gaeven 't helste kómmentaar.
• hel aankómme
  1. (óneuvergenkelik) väöl pien veroearzake (liefelik)

     Ron goeadje de bal taenge miene kop; dae kwaam hel aan.

  2. (óneuvergenkelik) väöl pien veroearzake (geiselik)

     Wie miene miens stórf kwaam det hel aan.'

Verbuging

		adverbiaal
		radikaal	liaison
positief	sjrif	hel
	IPA	/hǽl/
kómparatief	sjrif	helder
	IPA	/hæ̀ldər/
superlatief	sjrif	hels
	IPA	/hæ̀l̥s/	/hæ̀lz/

In anger spraoke

[3]

• Frans: à haute voix, à voix haute
• Ingels: aloud^(en:)
• Nederlandjs: hardop
• Pruus: laut

Bieveugelik naamwaord

Neet-lemma

hel /hæ̀l/

1. (neet-lemma) vrouwelike vorm inne positief van hel
2. (neet-lemma) mieëveljelike vorm inne positief van hel

Aafbraeking

• hel

Wirkwaord

Neet-lemma

hel /hæ̀l/

1. (neet-lemma) inkelveljigen ieëste-persoeansvorm (ich) innen hujigen tied van helle
2. (neet-lemma) inkelveljige gebi-jjendje wies van helle

Aafbraeking

• hel

Nederlandjs

Zelfstenjig naamwaord

Lemma

hel g /hɛl/

1. (kirk) hèl

Verbuging

	inkelvaad	mieëvaad
nom.:	hel	hellen
dim.:	—	—